OORZAKEN HAARUITVAL

A. Erfelijkheid en hormonen.

Een van de meest voorkomende typen is wel die van de alopecia androgenetica, de erfelijke kaalheid van de mens. Hoewel deze vorm vooral bij mannen wordt aangetroffen, komt ze op kleinere schaal ook bij vrouwen voor. Het patroon van haaruitval is bij de vrouw echter anders dan bij de man.

Tegenwoordig wordt de oorzaak van deze kaalheid gezocht in erfelijke aanleg die actief wordt door de inwerking van hormonen. Bij mannen is de erfelijke eigenschap die kaalhoofdigheid veroorzaakt zeer wijd verspreid. Omdat mannelijke hormonen -de androgenen- in principe bij elke man na de puberteit actief zijn wordt de erfelijke aanleg voor kaalheid ook in de meeste gevallen effectief.

In het onderzoek van de arts Hamilton wordt onderscheid gemaakt tussen zeven hoofdtypen van erfelijke kaalheid bij de man (zie afbeelding 2). Deze typen hebben betrekking op het mannelijke 

patroon van haaruitval, zoals te zien in de grafieken van afbeelding 1 en 1A Tevens zien we in deze grafieken de bijbehorende verdeling van de typen kaalheid over verschillende leeftijdsgroepen.

Afbeelding 1 (mannelijke kaalheidpatronen)

Afbeelding 1A (voorkomen van mannelijke kaalheidpatronen per leeftijdsgroep).

Wat opvalt aan de grafieken is dat met het stijgen van de leeftijd de typen met het minste haar steeds meer voorkomen. Toch komen bepaalde typen al op relatief jonge leeftijd veelvuldig voor.

Het mannelijk patroon (afbeelding 2)

 

Afbeelding 1A (voorkomen van mannelijke kaalheidpatronen per leeftijdsgroep).

Wat opvalt aan de grafieken is dat met het stijgen van de leeftijd de typen met het minste haar steeds meer voorkomen. Toch komen bepaalde typen al op relatief jonge leeftijd veelvuldig voor.

Het mannelijk patroon (afbeelding 2)

Mannen in type 2 hebben last van kleine inhammen.

Mannen met type 3 haaruitval zijn de inhammen diep en is een langzame overgang naar de kruinpartij vaak een feit.

Type 3v is ongeveer hetzelfde als type 3 met dit verschil dat de kruin langzaam ook kaal aan het worden is.

Mannen met type 4 hebben een grotere vorm van kaalheid. De inhammen zijn aanzienlijk en er is tevens sprake van een vergrote kruin die bloot is komen te liggen.

Mannen met type 5 hebben een grote vorm van kaalheid en hebben niet al te veel haar meer op hun hoofd staan. De inhammen zijn aanzienlijk en er is tevens sprake van een grote kalende kruin.

Mannen met type 6 zijn eigenlijk helemaal kaal. Mannen die helemaal kaal zijn en over een matig donorgebied beschikken vallen onder dit type.

Mannen die bijna helemaal kaal zijn, vallen onder dit type.

Bij vrouwen verloopt de haaruitval veel gespreider. Het haar wordt over het gehele hoofd steeds dunner, zoals in afbeelding 3 wordt aangegeven. Dr. E. Ludwig onderscheidt hier drie fasen van erfelijke vrouwelijke kaalheid. Wat bij zowel mannen als vrouwen plaatsvindt is dat de haarsoort op de kaler wordende plaatsen verandert, of beter gezegd het gaat een andere ‘levensfase’ in. Deze verandering vindt zoals gezegd plaats onder invloed van hormonen.

Het vrouwelijk patroon (afbeelding 3)

Een op de drie vrouwen heeft last van enige vorm van Alopecia. U erft deze genetische bepaling van uw ouders. Dat wil echter niet zeggen dat als uw vader kaal is, u het ook wordt. Vergelijk de lichaamslengte. Zo kan u bijvoorbeeld 1.90m. lang worden, terwijl uw broer bij 1.80m. blijft steken. Hetzelfde geldt voor de erfelijke haaruitval. Niet iedere nakomeling krijgt er last van. Soms slaat het probleem ook een of meerdere generaties over. De wetenschap heden ten dage gelooft dat erfelijke haaruitval wel eens veroorzaakt kan worden door twee of meerdere genen. In dat geval is het vinden van die genen veel moeilijker dan het geval zou zijn als het maar 1 gen was.

Naast de erfelijke factor is er nog een andere factor nodig en wel het mannelijk hormoon testosteron. Testosteron wordt in het lichaam omgezet in een sterker hormoon, genaamd dihydrotestosteron (DHT), door middel van een enzym genaamd ‘5 Alpha Reductase’ (5AR).

En dat nu is de boosdoener. Vandaar dan ook dat er op dit moment diverse studies gaande zijn om te proberen dit omzetten van testosteron in DHT te voorkomen of te verminderen zonder het niveau van het testosteron aan te tasten. Gebleken is dat een lager niveau van DHT, of zelfs de afwezigheid van DHT het ‘man zijn’ niet aantast. Men zoekt dus naar ‘5 AR remmers’ om het geweld van het 5 AR enzym in te tomen met als gevolg een lager DHT niveau, zonder effect op testosteron niveau en daarmee het seksueel functioneren.

Interessant is om vast te stellen dat in oosterse landen waar de erfelijke haaruitval minder voorkomt als in bijvoorbeeld Japan, China, India en Afrika, en die erfelijke haaruitval groter wordt wanneer mannen uit die landen naar het westen verhuizen. Omdat de genen niet door een verhuizing kunnen veranderen is het dus logisch te veronderstellen dat er nog andere factoren zijn die erfelijke haaruitval bevorderen.

Het ziet er zelfs naar uit dat bij een langer verblijf in het westen de generaties daarna nog meer te maken krijgen met erfelijke haaruitval. Het probleem is dat erfelijke haaruitval niet gezien wordt als een medisch probleem, waardoor er geen betrouwbare statistieken zijn.

B. Ouderdom

Ieder mens krijgt een dunnere haardos bij het ouder worden. Dit staat los van de hierboven beschreven erfelijke kaalheid, hoewel dat proces het kaler worden voor het oog natuurlijk kan versnellen. Evenals bij de erfelijke kaalheid verandert de haarsoort van aard, maar nu onder invloed van verouderingsprocessen.

C. Ziekten, slechte hygiëne, brandwonden

Van enkele ziekten is bekend dat zij haaruitval als symptoom hebben. In vroeger tijden was syfilis een bekende oorzaak van haaruitval, zoals we uit de geschiedenis weten. In de literatuur worden als oorzaak voor versnelde haaruitval verder onder anderen genoemd roken, een teveel aan alcohol en koffie gebruik, stress, tekort aan vitaminen, proteïnen en andere belangrijke voedingsstoffen, suikerziekte en bepaalde vergiftigingen. Verder zal een te snel of langzaam werkende schildklier een remmende werking hebben op de haargroei. Tijdens de zwangerschap is de rusttoestand van de haargroeicyclus langer, waardoor het aantal haren tijdelijk toeneemt. Maar na de bevalling vallen deze weer uit en veroorzaken zo tijdelijk extra haarverlies. Tenslotte kunnen de anticonceptiepil, geneesmiddelen en anti – kankerbehandelingen een negatieve invloed hebben op de haargroei.

Heeft u iemand in uw omgeving die kaal is en met een leeftijd van 50-60 jaar? Vraag dan eens of hij foto’s heeft van toen hij 20-30 jaar was. U zult zich dan realiseren dat haaruitval niet iets van het heden is. Ook een slechte hoofdhygiëne kan haaruitval tot gevolg hebben. Dit kan ook bepaalde parasieten in stand houden. Het veelvuldig krabben dat hiervan vaak het gevolg is beschadigt natuurlijk het eigen haar dat op zich niet in een slechte staat hoeft te verkeren. Op verbrande huid, -of meer in het algemeen op littekens- groeit geen haar meer. De huidlagen waarin haargroei plaatsvindt zijn dan permanent verwoest. Geneesmiddelen hebben in zo’n geval geen enkel effect

D. Medicijnen

Geneesmiddelen zelf kunnen ook haaruitval veroorzaken. Een overdosis acetylsalicylzuur bijvoorbeeld, dat vaak in (hoofd-) pijnbestrijders voorkomt, kan door een nog onbekend mechanisme tot haaruitval leiden. Ook antistollingsmiddelen, antimalariamiddelen en cholesterolverlagende middelen kunnen de oorzaak zijn van plotselinge haaruitval.

De bekendste groep van kaalheidveroorzakers onder de medicijnen wordt gevormd door de cytostatica, de middelen die gezwelvorming tegengaan en veel in therapie‘n ter bestrijding van kanker worden toegepast.

Het is duidelijk dat haarverlies verontrustend is voor hen die het overkomen. Ofschoon niet levensbedreigend, is haarverlies toch iets dat door de artsen enigszins is verwaarloosd. ‘Je moet er maar mee leren leven’ is een uitspraak die nog al te veel wordt gebruikt door deze artsen.

E. Haarverlies en stress

Als we last hebben van stress, produceren we twee andere hormonen, genaamd Prolactin en DHEAS. Prolactin zorgt ervoor dat meer DHEAS wordt aangemaakt dat weer wordt omgezet in testosteron. Ook zorgt het ervoor dat de cellen van ons lichaam meer testosteron en DHT kunnen opnemen. Ons normale testosteron niveau wordt als het ware geregeld door middel van een ‘stop’ als het teveel wordt.

Zodra het testosteron niveau zakt gaat de ‘stop’ weer open, zodat ons testosteron niveau redelijk constant blijft. De testosteron echter die door stress wordt aangemaakt heeft die ‘stop’ niet. Het testosteron niveau wordt daardoor te hoog en er is genoeg ruimte om die testosteron om te zetten in DHT. Als de genetische aanleg voor erfelijke haaruitval er dus is, en er is ook nog veel stress, dan heeft dit zeker invloed op de snelheid van de erfelijke haaruitval.