Door stichting medi-Budget, een non-profit stichting
Eerlijk, onafhankelijk, betrouwbaar
Haaruitval is al vervelend, maar bij Frontale Fibroserende Alopecia (FFA) komt er een extra uitdaging bij: je haarlijn trekt zich vaak voorgoed terug. Het is een zeldzame vorm van littekenalopecia waarbij je haarzakjes verloren gaan door ontsteking en littekenweefsel. In de spreekkamer horen we regelmatig: “Komt mijn haar nog terug?” Het eerlijke antwoord is meestal nee, vooral als het proces al ver gevorderd is. Toch is er hoop als je er snel bij bent. In dit artikel leggen we uit wat FFA is, hoe het begint, hoe je het herkent en wat je kunt doen om het niet erger te maken.
Wat is Frontale Fibroserende Alopecia?
Frontale Fibroserende Alopecia (FFA) is een vorm van cicatriciële alopecia, een haarziekte waarbij littekenweefsel je haarzakjes vervangt. Het treft vooral de voorkant van je hoofdhuid, waardoor je haarlijn langzaam naar achteren schuift, vaak in een rechte, bandachtige vorm. Soms gaan ook je wenkbrauwen of andere gezichtsharen verloren. Het komt vooral voor bij vrouwen na de menopauze, maar mannen en jongere mensen kunnen het ook krijgen. FFA wordt gezien als een subtype van lichen planopilaris, een auto-immuunziekte die haarzakjes aanvalt. Het resultaat? Een gladde, haarloze strook waar ooit haar groeide.
Hoe herken je het?
FFA heeft een paar duidelijke kenmerken, als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de signalen:
- Een terugtrekkende haarlijn, vaak symmetrisch, met een glanzende, haarloze huid eronder.
- Verlies van wenkbrauwen, soms volledig, soms gedeeltelijk, met een dunner wordende buitenkant.
- In het begin roodheid, schilfering of een branderig gevoel rond de haargrens.
- ‘Lonely hair sign’: een paar losse haren die achterblijven terwijl de rest verdwijnt.
- Met een scoop zie je witte littekentjes of minder haarzakjes – een teken dat het proces gaande is.
Het sluipt er vaak in, maar als je het eenmaal ziet, is het moeilijk te missen.
Hoe ontstaat het?
De precieze oorzaak van FFA is nog een puzzel, maar experts wijzen naar een mix van factoren. Je immuunsysteem lijkt de haarzakjes aan te vallen, wat leidt tot ontsteking en uiteindelijk littekens. Hormonen spelen mogelijk een rol, vooral omdat het vaak na de menopauze begint – een daling in oestrogeen zou het kunnen triggeren. Erfelijkheid kan meespelen: heb je familie met auto-immuunziekten, dan loop je meer risico. Sommigen denken ook aan externe triggers, zoals chemische haarproducten of zonneschade, maar dat is nog niet bewezen. Wat zeker is: als de ontsteking niet stopt, nemen littekens de overhand.
Waar let je op?
Omdat FFA blijvende schade aanricht, is alertheid cruciaal. Dit zijn de aandachtspunten:
- Jeuk, roodheid of een branderig gevoel aan je haarlijn – dat kan het begin zijn, dus wacht niet te lang met een arts.
- Een veranderende haarlijn of dunnere wenkbrauwen – vooral als het geleidelijk erger wordt.
- Vermijd agressieve haarbehandelingen, zoals straighten of strakke vlechten; die kunnen de hoofdhuid extra belasten.
- Heb je een geschiedenis van auto-immuunziekten in de familie, let dan extra op deze signalen.
- Bescherm je hoofdhuid tegen zonlicht; verbranding kan het proces versnellen.
Snel handelen kan het verschil maken tussen een beetje haarverlies en een kale strook.
Wat kun je eraan doen?
Helaas groeit haar niet terug op littekens, maar je kunt de voortgang wel vertragen. Artsen richten zich eerst op het stoppen van de ontsteking. Lokale corticosteroïden (crème of injecties) zijn vaak de start, soms gecombineerd met tacrolimus lotion. Werkt dat niet, dan komen pillen zoals hydroxychloroquine of methotrexaat in beeld – methotrexaat is een favoriet bij FFA. Bij snelle achteruitgang kan een korte prednisolonkuur helpen. Minoxidil (lotion of oraal) kan resterend haar een boost geven, maar het stopt de ziekte niet. Voor wenkbrauwverlies zijn cosmetische opties zoals microblading een idee, en bij stabiele littekens kan haartransplantatie werken, al is succes niet gegarandeerd. Nieuwe behandelingen, zoals JAK-remmers, worden onderzocht, maar dat is nog toekomstperspectief.
Alles op een rij:
- Corticosteroïden als crème of injectie, vaak met tacrolimus lotion
- Hydroxychloroquine
- Methotrexaat
- Prednisolon (bij snelle progressie)
- Minoxidil (lotion of oraal)
- Haartransplantatie (bij stabiele littekens)
Voor meer informatie over therapeutische opties, raden we dit document aan.
Tot slot
Frontale Fibroserende Alopecia is een stille haarvreter: als de littekens er zijn, is je haar weg. Maar je bent niet machteloos. Let op jeuk, roodheid of een terugtrekkende haarlijn – dat zijn je waarschuwingssignalen. In de praktijk zien we vaak hoop op herstel, maar het draait om timing: hoe eerder je ingrijpt, hoe meer je kunt behouden. Dus bescherm je hoofdhuid, sla chemische troep over en ga bij twijfel naar een dermatoloog. Je haar verdient die kans!
Stel klinieken de juiste vragen met onze vragenlijst
Om je te helpen bij het kiezen van de juiste zorg, hebben we een gratis vragenlijst gemaakt. Hiermee stel je de goede vragen aan klinieken en vind je een plek die bij je past. Vraag hem aan via onze website of neem contact met ons op.
Stel klinieken de juiste vragen met onze vragenlijst
Om je te helpen bij het maken van een weloverwogen keuze, heb ik een vragenlijst samengesteld die je kunt gebruiken tijdens je gesprekken met verschillende klinieken. Ik adviseer je om minstens drie klinieken te bezoeken voordat je een beslissing neemt. Deze vragenlijst helpt je om de juiste vragen te stellen en een kliniek te kiezen die aan al je behoeften voldoet.
De vragenlijst is gratis en kan je aanvragen via onze website of door contact met ons op te nemen.
Hairbusters (print-boek met gratis e-boek)
Hairbusters ontkracht de mythes over haaruitval. Het waarschuwt je voor de gevaren en beoordeelt de effectiviteit van methoden die je op het internet vindt.
Hairbusters (e-boek)
Hairbusters ontkracht de mythes over haaruitval. Het waarschuwt je voor de gevaren en beoordeelt de effectiviteit van methoden die je op het internet vindt.
